TNO heeft net een (voorlopig) plan gepresenteerd om een "groot taalmodel voor het Nederlands" te maken en dat aan "Nederland"aan te bieden. Als NOTaS zijn we het hier natuurlijk hartelijk mee eens. Er is natuurlijk niets mis met bstaande modellen zoals GPT 3, 3.5 en 4 behalve dan dat dat Amerikaanse modellen zijn. Zolang het goed gaat, gaat het goed maar wat als de Verenigde Staten of europa er tzt toch anders over gaan denken? En, hoe belangrijk is het Nederlands voor de grote techbedrijven?
Om hier enigzins onafhankelijk in te staan, is het geen verkeerd idee om moeite te doen om zelf een groot, goed en eerlijk verkregen Nederlandstalig LLM te bouwen.
Hieronder de samenvatting van het TNO-rapport en het gehele rapport is hier te downloaden.
SamenvattingKunstmatige intelligentie (AI) ontwikkelt zich in een hoog tempo van een belofte naar een gamechanger in vele industrieën en voor uiteenlopende maatschappelijke uitdagingen. Eén van de belangrijkste ontwikkelingen in de afgelopen jaren is de creatie van grote taalmodellen (large language models, LLMs), met ChatGPT als meest toonaangevende platform. Deze LLMs zijn vrijwel uitsluitend in handen van grote Amerikaanse en Chinese big-tech, die deze volledig afschermen voor gebruikers, onderzoekers en overheden. Dit zorgt voor een situatie waarin veel onduidelijkheid is over de borging van Nederlandse waarden rond bijvoorbeeld bias en uitlegbaarheid, maar ook rond vertrouwelijkheid, privacy, intellectueel eigendom en naleving van (inter)nationale wetgeving of beleidskaders zoals de EU AI Act. Het primaire doel van de faciliteit GPT-NL is het ontwikkelen, versterken en bestendigen van de digitale soevereiniteit van Nederland met een eigen Nederlands taalmodel en bijbehorend ecosysteem van academische instellingen, onderzoekers, bedrijven, overheden en gebruikers. GPT-NL wordt een virtuele faciliteit waarmee alle partijen binnen dit ecosysteem LLMs in het algemeen en specifieke toepassingen op het gebied van veiligheid, gezondheid, onderwijs, dienstverlening en talrijke andere domeinen kunnen onderzoeken en uitproberen. GPT-NL stelt Nederland in staat strategische autonomie op de onderliggende kennis en technologie te behouden, welke in de 'Werkagenda Waardengedreven Digitaliseren' beschreven is als één van de belangrijke randvoorwaarden voor het versterken van de ICT-organisatie en -systemen van het Rijk, en draagt bij aan het werven en behouden van Al-talent om zo een gezond competitief ecosysteem op eigen bodem te behouden. Het ondersteunt daarmee de missies en beleidsdoelen van de Topsector ICT, de KIA Veiligheid en de Nederlandse AI Coalitie, specifiek waar het gaat om het toepassen van digitale innovaties, en de sleuteltechnologieën Artificial intelligence, Data Science en Data Spaces in het bijzonder; op het gebied van innovaties met grote impact op de samenleving en de Nederlandse concurrentiepositie, het sneller bij elkaar brengen van vraag en aanbod, en het verzamelen van nieuwe en betere data (2030). Zo kan GPT-NL ondersteunen bij het op de langere termijn compenseren van de krapte op de arbeidsmarkt en bijdragen aan de Sustainable Development Goals op het gebied van het verminderen van ongelijkheid, het bevorderen van kwaliteitsonderwijs, waardig werk en economische groei en sterke en toegankelijke publieke diensten en justitiële instituties. |