24-maart-2016 was het weer zover: een NOTaS-deelnemersbijeenkomst, en bovendien een zeer drukke, goedbezochte sessie met een levendig mee-discussiërend publiek.

In eerste instantie zou je denken dat een uitgever juist ver van TST (Taal- en Spraak Technologie) wil blijven: immers een uitgever maakt een papieren boek dat op traditionele wijze verkocht wordt. TST richt zich juist op "talige" toepassingen van beschikbare (open en gesloten) digitale informatie: niet iets dat je direct assioceert met een uitgever die al sinds 1846 bestaat.

Toch ligt dat anders. Sinds de oprichting focust Zwijsen zich duidelijk op het ontwikkelen van lesmethoden voor het (lager) onderwijs en ze zien in de zich sterk ontwikkelende TST een duidelijk hulpmiddel om nog betere methodes te ontwikkelen. TST wordt door Zwijsen gezien als een “assistance technology” waarmee de leraar niet vervangen maar juist ondersteund wordt in het lesgeven. Het was daarom dat ze uitkeken naar hetgeen wij, de TST-gemeenschap, allemaal te bieden hadden.

Maar voordat er dieper werd ingegaan op de "zegeningen" van TST, werd NAO, de robot die de komende maanden bij verschillende NOTaS-deelnemers een logeeradres heeft, officieel overgedragen. Na 6 weken bij het CLST van de Radboud Universiteit is het nu tijd om in Enschede een ware "wijze uit het Oosten" te worden. Henk van den Heuvel liet in een korte presentatie zien wat NAO allemaal beleefd heeft. Kijk voor het uitgebreide verslag (incl filmpje), op onze robot-blog.

{sliders   Programma & Presentaties TST en Zwijsen|closed|red}

{sliders   Verslag TST en Zwijsen|closed|blue}

Verslag

Deel I

Na de gebruikelijke koffie begon de bijeenkomst onder leiding van Henk van den Heuvel (voorzitter Staffan was helaas verhinderd). De aftrap werd gegeven door Sjors Heezemans van Zwijsen die liet zien dat ze wel degelijk nu al gebruik maken van TST. In een goed en duidelijk verhaal werd getoond hoe bv. kinderen m.b.v. spraakherkenning en TTS zelfstandig kunnen leren lezen. In een leuk filmpje zag je kinderen met een headset op die “moeilijke woorden” vanaf het scherm van een PC voorlazen en door de computer beloond en gecorrigeerd werden. Inspirerend!
Daarna was het woord aan NOTaS. Dennis de Vries van GridLine toonde hun nieuwste initiatief: "Klinkende Taal Educatief". Dit is een op het onderwijs gerichte versie van Klinkende Taal die kinderen helpt hun opstellen te verbeteren door automatisch schrijffouten aan te wijzen. Daarna liet Arjan van Hessen van Telecats zien wat ze met spraaktechnologie zouden kunnen doen voor het onderwijs: het doorzoekbaar maken van opgenomen lessen (weblectures) en het aanbieden van automatisch ondertitelde audio zodat kinderen gelijktijdig èn spraak èn tekst krijgen aangeboden. De laatste presentatie voor de koffie kwam van ReadSpeaker. Maarten vd Koevering liet zien hoe hun voorleesknop kan bijdragen aan een betere toegankelijkheid van websites en digitale publicaties, welke talen hiermee ondersteund worden en hoe ze hun TTS-oplossing inzetten voor het bijzondere onderwijs

Koffie

Door de grote opkomst was het zaaltje bomvol en eigenlijk iets te warm en de koffie kwam dan ook precies op tijd: vocht en frisse lucht.

Deel II

Na de koffie liet de Radboud Universiteit zien wat het BasiLex en BasiScript eigenlijk was en wat je er allemaal mee zou kunnen doen. Voor dataonderzoekers een handen-jeukend iets: veel en goed gemetadateerde informatie waar van alles uit te halen is. De door Nelleke Oostdijk kort voor de presentatie geuite zorg (ik heb een hele saaie presentatie met alleen maar letters en geen een plaatje) bleek dan ook geheel onterecht. Daarna door Helmer Strik (ook van de Radboud, maar ook van de startup NovoLanguage) weer spraaktoepassingen: DigLin en DISCO. Dit zijn twee applicaties die bedoeld zijn om leerlingen te helpen bij spreekvaardigheid (uitspraak en grammatica) in een tweede taal. Zowel taalstudenten als professionele vertalers kunnen baat hebben bij geavanceerde vertaalsoftware zoals EuroGlot van Linguistic Systems. Ontwikkelaar Leo Konst demonstreerde enthousiast de oplijn- en filtermogelijkheden van dit zestalige vertaalsysteem. Altijd goed om dit soort vurige pleidooien te horen: mensen met het TST-hart op de goede plek.

Als laatste kwam Arthur Dirksen van Fluency aan het woord: ook TTS, maar dan meer gefocust op individuen. Een mooi pleidooi om de keuze tussen verschillende voorleesstemmen aan de leerling te laten omdat dit de motivatie aanzienlijk kan verhogen. Helaas konden we ter plaatse niet horen hoe Fluency nu klonk (maar gelukkig kan het wel via de website).

Discussie

Gebrek aan zuurstof en de hitte in het zaaltje begonnen nu hun tol te eisen, maar er moest nog afgesloten worden. De vraag aan Zwijsen was: gehoord hebben wat er allemaal kan en niet beperkt door “het kan nog niet” of “het is te duur”: wat zouden jullie graag willen, wat zijn jullie TST-dromen?

Het antwoord was duidelijk: TST-toepassingen die de docenten in de klas de gelegenheid bieden om leerlingen zelfstandig te laten oefenen. Dus niet de leraar eruit en de computer erin, maar juist een symbiotische relatie. De leraar legt uit en leerlingen kunnen mbv de computer en software zelfstandig oefenen. Een inspirerend antwoord dat duidelijk maakt dat er gezamenlijk veel te winnen valt.

{/sliders}

Netwerk-Lunch

Bij de lunch na afloop bleef het druk en werd er veel gediscussieerd over mogelijke vervolgstappen. Het ligt voor de hand dat we gezamenlijk gaan kijken hoe we een aantal pilots kunnen opzetten waarin we zo’n combi (leraar EN TST-software) gaan uitproberen om te zien of en in welke mate leerlingen baat hebben bij gebruik van taal- en spraaktechnologie.

Om 14:00 kwamen de schoonmakers binnen en werden we er echt uitgegooid: een teken dat de bijeenkomst als geslaagd kon worden beschouwd zoals ook de mail na afloop laat zien.

Beste Henk, Ik dank jou ook namens Zwijsen voor jouw dagvoorzitterschap. We hebben het als een boeiende en zinvolle bijeenkomst ervaren. Er zijn leuke contacten gelegd en we hopen dat dit zijn vruchten zal afwerpen. Met vriendelijke groet, Martin de Jong ICT concept developer Zwijsen